نام مدرک:   دستورالعمل پیاده سازی نظام ۵S	کد مدرک:    I6405
تاریخ بازنگری:	شماره بازنگری:  ۰
نام فرآیند مرتبط:	تعداد صفحات مدرک:   ۵

(( شرح تغییرات ))

ردیف	شماره بازنگری	تاریخ بازنگری	تغییرات به عمل آمده
۱	۰		بازنگری اولیه
۲
۳
۴

تهیه کننده	تصویب کننده	مهر معتبر	مهر نا معتبر
نام و سمت :   —                        مدیر تضمین کیفیت تاریخ و امضاء:	نام و سمت :   —                        نماینده مدیریت تاریخ و امضاء:

* هر گونه تغییر در مدرک و تکثیر از آن منوط به اخذ مجوز از نماینده مدیریت می باشد.

شرکت —-	دستورالعمل پیاده سازی نظام ۵S	کد مدرک :  I6405	صفحه:  ۱  از  ۵
		شماره بازنگری:   ۰	مهر معتبر

۱– هدف

هدف از تدوین این دستورالعمل ارتقاء بهره وری از طریق حذف زمانهای تلف شده برای جستجوی اشیا با استقرار و جایدهی آنها، همچنین ایجاد روشی جهت اجرای سیستم پاکیزگی محیط کار به منظور ایجاد محیط کار منظم، پاکیزه و آماده مطابق با محصول ساخته شده جهت تولید محصول با کیفیت طبق نیاز مشتری براساس اصول ۵S.

۲- دامنه کاربرد

دامنه کاربرد این دستورالعمل برای کلیه پرسنل شرکت، در تمامی رده های سازمانی می باشد.

۳- تعاریف

۵S : نظام آراستگی شرکت یا همان ۵S پنج مرحله دارد که به شرح ذیل است:

مرحله اول: دسته بندی کردن (Sort)

مرحله دوم: ترتیب و جانمائی (Set Limit &Location)

مرحله سوم: پاکیزه سازی (Sweep)

مرحله چهارم: استانداردسازی   (Standardise)

مرحله پنجم: تداوم (Sustain)

نماینده ۵S واحدها: فردی که توسط مسئول قسمت خود به دبیر کمیته ۵S معرفی می شود و مسئولیت هماهنگی انجام فعالیتهای ۵S در هر واحد را به عهده دارد.

کمیته ۵S: جمع نمایندگان ۵S واحدها.

دبیر کمیته ۵S: فردی که توسط مدیر تضمین کیفیت به مدت یکسال انتخاب شده و بعنوان هماهنگ کننده کلیه فعالیتهای ۵S، انجام وظیفه می نماید.

۴- مسئولیت ها

الف-  نماینده ۵S هر واحد

– نظارت بر تک تک پرسنل واحد مربوطه در اجرای صحیح موارد ۵S

– شرکت در جلسات ۵S و انتقال تصمیمات گرفته شده در کمیته به همکاران واحد

– انتقال نظرات و پیشنهادات همکاران واحد مربوطه به کمیته

– آماده کردن واحد مربوطه برای ارزیابی کلی در شرکت

– تبلیغ سیستم از طرق مختلف

ب- کمیته ۵S

– تصمیم گیری بر روی فعالیتها و تدوین چک لیست ارزیابی

– همکاری و مشارکت با مسئولین واحدها در تعیین نماینده ۵S هر واحد

– طرح ریزی برنامه های آموزشی فرهنگی در رابطه با ۵S و بهبود مستمر آن

– تصمیم گیری برای چگونگی جریمه کردن و اهدای پاداش در موارد مقتضی

– بررسی پیشنهادات ارائه شده در جلسات ۵S

ج- دبیر کمیته ۵S

– برنامه ریزی برای ارزیابی واحدها و تشکیل جلسات ۵S در مواقع مقتضی

– ارائه گزارش اقدامات انجام شده و نتایج ارزیابی واحدها برای اطلاع مدیر تضمین کیفیت در مواقع مقتضی

– شرکت در جلسات کمیته های بهبود مستمر و ایمنی و بهداشت

بمنظور تعریف، کنترل، هدایت و حمایت از فعالیتهایی که در سطح شرکت برای پاکیزگی و نظم و ترتیب محیط کار (که باعث بالا رفتن راندمان کاری و آرامش فکری پرسنل می شود) انجام می شود، جلسات منظمی تحت عنوان جلسه پاکیزگی محیط کار(۵S) با توجه به مسئولیتهای تعریف شده تشکیل می شود.

د- نحوه پیگیری اجرای تصمیمات اتخاذ شده در جلسه:

مسئولیت اجرای تصمیمات جلسه در همان جلسه مشخص و نحوه اجرای آن مورد بحث قرار می گیرد.

مسئولیت کلی پیگیری و اجرای برنامه های تعیین شده در جلسه بر عهده دبیر جلسه خواهد بود که نتایج پیشرفت برنامه ها در ابتدای هر جلسه توسط وی مطرح خواهد شد.

۵- روش اجرا

۵-۱- تسویه و دسته بندی کردن (Sort)

– شناسایی، تعیین و تکلیف و کنار گذاشتن آنچه مورد نیاز نیست.

– مقایسه وظایف، دستورالعمل و اهداف برای بخش ها یا فعالیتهای در حال انجام

– در نظر گرفتن ابزارآلات و تجهیزات موجود در مقایسه با دستورالعمل تعریف شده و ثبت در لیست قطعات ایستگاه کاری موقعیت تعیین شده ۵S

– شناسایی اقلامی که مورد نیاز نیست و ثبت در فرم فهرست عملیات تگ قرمز با کد F62027

– اجرای عملیات تگ قرمز، که در این عملیات برروی کلیه اقلام غیرضروری تگ قرمز با کد F62017 الصاق    می گردد.

– تعیین مکانی جهت قرارگیری اقلام غیرضروری

– انتقال اقلام غیرضروری به مکان تعیین شده

– تعیین تکلیف اقلام غیرضروری

۵-۲- ترتیب و جانمائی (Set Limit & Location) :

تعیین موقعیت و تعداد / مقدار آنچه مورد نیاز است.

– با توجه به اتمام مرحله اول و باقی ماندن اقلام ضروری و مورد نیاز در ایستگاههای کاری، تعداد / مقدار و مکان اقلام تعیین می گردد.

– تکمیل فرم فهرست قطعات ایستگاه کاری – موقعیت تعیین شده ۵S با کد F62026

– تخصیص مکان مشخصی برای هر چیزی که نگهداری می شود

– تعیین تعداد / مقدار اقلام موجود در ایستگاههای کاری با توجه به فضای موجود در ایستگاه و با در نظر گرفتن دسترسی آسان به اقلام با صرف کمترین زمان

– علامتگذاری محوطه های تخصیص یافته به تجهیزات، انبارش و عملیات کاری و کدگذاری با رنگ و استفاده از Shadow Boards و کشیدن طرح علامات بر روی آن جهت تثبیت مکان اقلام

جهت علامت گذاری مکانهای تخصیص یافته از رنگهای زیر استفاده می شود:

– زرد ممتد: مکانهای قرنطینه، میزهای کار، راهروها و دستگاههای تست.

– قرمز: ماشین آلات، مکانهای نگهداری ضایعات و وسایل آتش نشانی

– زرد با نوار سیاه: جایگاه پالت ها

– سفید با نوار سیاه: جایگاه زباله ها (در قسمت زباله ها اقلام به سه دسته تقسیم می گردند: ظرف آبی (اقلام سالم)، ظرف سبز (ضایعات قابل باز یافت)، ظرف قرمز (ضایعات دور ریختنی)

– سبز ممتد: مکان نگهداری(پارگینگ) دستگاه های جابجائی مواد از قبیل لیفتراک، چرخ دستی و …

۵-۳- پاکیزه سازی (Sweep):

– حذف و از بین بردن آلودگی، گرد و خاک و دور ریز

– مواد آلوده کننده و غیر تولیدی از محل خارج می گردد

– حذف کثیفی، گرد و خاک و موارد اسقاطی

– انجام نظافت بصورت روزانه

۵-۴- استانداردسازی (Standardise):

همه چیز استانداردسازی شده و همه استانداردها قابل رویت می گردند.

۵-۵- تداوم (Susatin):

در این مرحله ممیزهای دوره ای برای استمرار و تداوم سیستم ۵S صورت می پذیرد. که با توجه به چک لیست ارزیابی و ممیزی ۵S برای واحدهای غیرتولیدی و فرم ارزیابی ۵S در انبار برای واحد انبار و فرم ارزیابی ۵S در سالن تولید برای واحدهای تولیدی انجام می‌گیرد و اقدامات لازم جهت ارتقاء و بهبود وضعیت موجود صورت می پذیرد.

تبصره :

۱- در تمام واحدها بعد از رعایت اصول ساماندهی ۵S باید نظم و ترتیب خاصی برقرار شده و پرسنل شاغل در این واحدها باید اقلام و یا اشیاء را در مکان مناسبی که به سادگی قابل پیدا کردن باشد قرار دهند. برای این منظور می توان از لیبل های شناسایی قسمتهای مختلف استفاده کرد.

۲- تمام مراحل تولید ایستگاه بندی شود و دستورالعمل مونتاژ مربوط به هر ایستگاه نصب شده باشد.

۳- تمام دستگاهها دارای برچسب شناسایی باشند.

۴- پرسنل تمام واحدها باید لباسهای تمیز و مرتب با رنگ مشخص به تن داشته باشند.

۵- تمامی پرسنل باید در هر لحظه آماده ممیزی نماینده ۵S باشند و آمادگی حفظ شرایط موجود از نظر نظم و ترتیب و پاکیزگی را دارا باشند.

۶- برای پاسخگویی بهتر به مراجعین، دسترسی به مکاتبات در ۳۰ ثانیه، از اهداف اجرایی کمیته ۵S و اعضاء آن باشد.

۷- تمام مکانهای مختلف شرکت اعم از انبار، رستوران، سرویس بهداشتی و … با تابلو مشخص شوند.

۸- تمامی سرویسها بهداشتی در پایان روز شستشو شود.

۹- از استعمال دخانیات در داخل ساختمان شرکت اکیدا خودداری شود.

۱۰- پرسنل تمام واحدها موظف هستند قبل از ترک محل کار خود، محیط اطراف خود را تمیز کنند.

۱۱- تمام زونکن ها به ترتیب و در محل مناسب و قابل دسترسی سریع گذاشته شود.

– ممیزی نظام ۵S:

مدیر تضمین کیفیت بعنوان دبیر کمیته ۵S، موظف است، هماهنگیهای لازم بین اعضاء کمیته را جهت ارزیابی روزانه (فقط به صورت مشاهده) از نظام ۵S فراهم نماید. این کمیته طی چک لیست های ممیزی ۵S در واحدهای مربوطه، اقدام به ممیزی بصورت ماهیانه می نماید و امتیازدهی منفی مابین صفر تا ۳ را به هر پرسش اختصاص میدهند و سپس امتیاز نهایی هر واحد را مطابق فرمول محاسبه می نماید:

امتیاز نهایی

X  : تعداد سئوال پرسیده شده

Y: امتیاز منفی

در صورتیکه امتیاز هر پرسش عدد ۲ و یا کمتر از آن باشد و یا امتیاز نهایی، کمتر از ۷۵% جمع امتیاز باشد، اقدامات اصلاحی لازم مطابق روش اجرایی اقدام اصلاحی و پیشگیرانه با همکاری مدیر تضمین کیفیت تعریف می شود.

*** تذکر : در خصوص تفکیک اقلام ضروری و غیرضروری جهت ساماندهی و جایدهی از جدول به شرح ذیل استفاده می شود :

جدول اساس ساماندهی

میزان نیاز	دفعات نیاز ( درجه کاربرد )	روش جایدهی و نگاهداری
کم	آنچه در تمام سال گذشته مطلقا مورد استفاده قرار داده اید. آنچه طی ۶ تا ۱۲ ماه گذشته فقط یکبار از آن استفاده کردیده اید.	دور بریزید. در جای دور نگهدارید.
متوسط	آنچه طی ۲ تا ۶ ماه گذشته فقط یکبار استفاده کرده اید. آنچه پیش از یکبار در ماه کاربرد دارد.	در محل کار دور از نقطه کانونی نگهدارید. در محل کار و در نقطه کانونی نگهدارید.
بسیار	آنچه هفته ای یکبار مورد استفاده تان است. آنچه هر روز مورد استفاده تان است. آنچه هر روز بارها مورد استفاده تان قرار می گیرد.	در محل کار و در نقطه دسترس خود نگهدارید. در محل کار و در نقطه دسترس یا لزوما با خود حمل کنید. در محل کار و در نقطه دسترس یا لزوما با خود حمل کنید.

جدول جایدهی و نگاهداری اشیاء مورد استفاده

اقلام	جای نگهداری آنها
هر چه مورد استفاده مکرر بسیار است.	در دسترس خود قرار دهید.
آنچه غالباً مورد استفاده است.	در محلی قرار دهید که از نظر دسترسی شناخت جا و بازگرداندن به جایشان آسان باشد.
آنچه گاه گاه کاربرد دارد.	بی درنگ پس از کاربرد به جایشان باز گردانید و از تابلو، تصویر نمایه های رنگی وسایل و علامت های دیگر برای تشخیص محلشان استفاده کنید.
اسناد و پرونده ها	از نظر محل استقرار در قفسه ها و از نظر ترتیب استقرار با نمایه گذاری رنگی و شماره گذاری مشخص کنید.