پنجمین S از برنامه ۵S – انضباط و نگهداری
پنجمین s دربرنامه۵s ، انضباط و نگهداری یا Seiketsu است. به زبان ساده، انضباط و نگهداری به معنی شکل دهی صحیح و انضباط فردی و گروهی در رعایت استانداردها است.
اهداف انضباط و نگهداری
- حفظ و نگهداری نظم و انضباط
- تامین آموزش برنامه ۵s
- ارتقا آگاهی نسبت به کیفیت و بهره وری
- اجرای برنامه ۵s در قالب کار گروهی
- اجرای برنامه ۵s با مشارکت و حمایت مدیریت رده بالا
- ایجاد جو سالمی برای رقابت
- افزایش حس تعلق و مالکیت سازمانی در افراد
- ترویج فرهنگ انضباط
مراحل اجرای انضباط و نگهداری
۱- تعهد مدیریت رده بالا:
- تشویق و حمایت کامل از سوی مدیریت رده بالا
- هدایت برنامه ۵s توسط مدیریت رده بالا
- حمایت برنامه ۵s از طریق تامین منابع مورد نیاز
- مدیریت رده بالا باید این باور را بپذیرد که درروشهای اجرایی یا روال کاری فعلی ممکن است اشکالات و نقص‌هایی وجود داشته باشد و خواهان بهبود و یافتن راه حل‌هایی برای رفع مشکلات با همکاری کارکنان باشد.
۲- آموزش:
- آموزش همگانی کارکنان در زمینه برنامه ۵s
- بهره‌گیری از دانش و تجربه واحدها یا شرکت‌های دیگر که برنامه۵s را اجرا کرده‌اند.
- انجام بررسی و پژوهش در خصوص نحوه اجرای برنامه ۵sدر سازمان
۳- اجرای عملیات بستر سازی و تبلیغی:
- تعیین طرح و برنامه مناسب در هر یک از واحدها با رهبری مسئول اجرای عملیات برای ارائه پیشنهادهای بهبود در حوزه واحد خود
- طراحی و تهیه پوسترهای تبلیغاتی
۴- اجرای برنامه ۵s
- روز اول: ساماندهی ( از دور خارج کردن غیر ضروری)
- روز دوم: مرتب سازی (در نظر گرفتن مکان مشخصی برای اقلام)
- روز سوم: پاکیزه سازی (نظافت عمومی)
- روزچهارم: استاندارد سازی (سیستم بصری و آشکارسازی اقلام)
- روز پنجم: فرهنگ سازی (اجرای ممیزی شخصی برنامه ۵s )
۵- ارزیابی برنامه ۵s
- آیا اقلام غیر ضروری از محیط کاری دور شده اند؟
- آیا اقلام مورد نیاز برای دسترسی سریع در مکان مشخصی به طور مرتب قرار داده شده‌اند؟
- آیا محیط کاری و ماشین‌ها کاملاً تمیز شده‌اند؟
- آیا به حفظ و نگهداری تمیزی و آراستگی محیط کاری توجه و دقت کافی می‌شود؟
- آیا افراد بدون این که به آنان تذکر یا دستور داده شود به ایجاد و حفظ آراستگی و نظم و انضباط عادت کرده‌اند؟
۶- برقراری سیستم پاداش‌دهی
اعطای جوایز و پاداش مناسب به واحدها و بخش‌هایی که ۵s را به بهترین وجه به اجرا در آورده‌اند.
۷- حفظ و نگهداری برنامه ۵s
- ممیزی ۵ s را بدون اطلاع قبلی به طور منظم و دوره انجام دهید.
- برنامه ۵ s را به صورت روزانه به اجرا درآورید.
- افراد را به مشارکت در برنامه پنجم و ارائه نظر و پیشنهاد ترغیب کنید.
- ارزیابی مقایسه ای بین واحدها و بخش های مختلف را انجام دهید.
- از لوازم و وسایل مناسب برای نگهداری و تداوم برنامه ۵s مانند: برچسب‌های مخصوص، قفسه‌ها یا کمدهای مناسب، ابزارهای غبارروبی و غبارزدایی، برگ‌های مخصوص ممیزی ۵s و تابلوهای اطلاع رسانی و تبلیغ استفاده کنید.
دو کلید اصلی نظام آراستگی
یکی از ساده ترین سامانه‌های مدیریتی، پیاده سازی نظام آراستگی در یک سازمان است که نیازی به آموزش‌های تئوریک و پر دردسر ندارد، ولی همین پروژه ساده هم می‌تواند دردسرهای خاص خودش را به همراه داشته باشد. اگر مدیران و کارکنان درگیر در پروژه شایستگی و یا انگیزه کافی برای پیشبرد پروژه را نداشته باشند.
منبع: کتاب نظام آراستگی محیط کار۵s
نویسنده: مهندس ناصر طاعتی
