سومین s از ۵s- پاکیزه‌سازی محیط کار
سومین s در ۵S، پاکیزه سازی یا Seiso است. به زبان ساده پاکیزه سازی محیط کار به معنی رفع آلودگی‌ها و منشاء آنها و پاکیزه سازی کامل محیط است.
اهداف پاکیزه سازی محیط کار
- دستیابی به پاکیزگی و حذف آلاینده‌ها
- کاهش خستگی و آزردگی روانی ناشی از کار
- کاهش خرابی ماشین آلات
- تثبیت و بهبود کیفیت
- جلوگیری از بیماری کارکنان
روش سه مرحله‌ای اجرای پاکیزه سازی محیط کار
- مرحله مقیاس بزرگ: پاکیزه سازی کلی و رویارویی با علل عمده مشکلات
- مرحله مقیاس کوچک: پاکیزه سازی هر یک از مکان‌های کاری و دستگاه‌ها
- مرحله مقیاس ریز: پاکیزه سازی هریک از لوازم اداری، ابزارها و قطعات، تشخیص و برطرف کردن عوامل ایجاد آلودگی
نکات اجرایی پاکیزه سازی محیط کار
- پس از برطرف کردن درهم ریختگی و شلوغی، سقف و دیوارها و کف و همچنین ماشین‌ها و تجهیزات را تمیز کنید.
- برای از بین بردن غبار و آلودگی می‌توانید از دمنده و مکنده استفاده کنید.
- در صورت وجود شکاف و ترک در لوازم و تجهیزات که ممکن است محل تجمع آلودگی‌ها شود آنها را ترمیم کنید.
- ماشین‌ها را پس از تمیز کاری در صورت امکان رنگ بزنید.
- آلودگی و جرم دیوارها را پاک و تمیز کنید.
- دیوارها و سقف را با رنگ روشن رنگ بزنید.
- برنامه زمانی پاکیزگی را تهیه و فردی را مسئول تمیزی تجهیزات و نگهداری یک منطقه یا مکان نگهداری معین کنید.
محیط کار شما کدام است؟
محیط کار درجه یک (A)
در این محیط کاری هیچ‌کس چیزی را به این سو و آن سو نمی‌اندازد و همه به نظافت محیط کمک می‌کنند.
محیط کار درجه دو (B)
در این محیط کاری هیچ‌کس چیزی را به این سو و آن سو نمی‌اندازد، ولی در نظافت محیط کمک نمی‌کنند (نظافتچی مسئول اصلی است).
محیط کار درجه سه (C)
در این محیط کاری افراد چیزها را به اطراف می‌اندازند، ولی در نظافت محیط کمک می‌کنند (نظافتچی مسئول اصلی است).
محیط کار درجه چهار (D)
در این محیط کاری افراد چیزها را به این سو و آن سو می‌اندازند و در نظافت هم کمک نمی‌کنند (نظافتچی هم دچار سهل انگاری است).
حکایت
به نظرت من کوچک شده‌ام؟؟؟
خاطره‌ای از علی سعیدی پیرمرد یزدی که درصورت زنده بودن باید ۸۸ ساله باشد. او نقل می کند: با مدرک ابتدایی سال ۱۳۱۵ استخدام شرکت نفت شدم و سال ۱۳۵۰ که بازنشسته شدم لیسانس فنی داشتم. اوایل استخدام نوبت من شد تا کف کارگاه را نظافت کنم، اما نکردم. هرچه نصیحتم کردن فایده نداشت و استعفا کردم. موضوع که به رئیس منتقل شد آمد و کنار دیوار ایستاد. به من گفت به اندازه قد من روی دیوار خط بکش. چون بلند تر از من بود روی صندلی رفتم و روی دیوار خط کشیدم. بعد او با جارو کارگاه را پاک کرد و تمام میزها و وسایل را با پارچه گردگیری کرد.
کار که تمام شد کنار همان دیوار زیر خط ایستاد و پرسید به نظرت من کوچک شده‌ام؟ سکوتم را که دید گفت: اگر شرکت برای نظافت اینجا کارگر استخدام نمی‌کنند برای این است که ما کار آموزان یاد بگیریم و عادت کنیم همه چیز از جمله محیط کارمان مرتب و منظم باشد. سعیدی می‌نویسد که این حادثه باعث شد که من همیشه مرتب باشم.
آیا میدانید؟
پاکیزگی فکر و اندیشه در یک جامعه، نیرنگ، دروغ، غیبت و تهمت را از بین می‌برد و باعث ایجاد آرامش در زندگی انسان‌ها می‌شود.
منبع: کتاب نظام آراستگی محیط کار۵S
نویسنده: مهندس ناصر طاعتی
