روش اجرایی نظافت و پاکیزگی نظام آراستگی محیط کار

کدسند: PR-102-305

شماره ویرایش: ۰۰

تاریخ ویرایش: ۰۱/۰۹/–

صفحه: ۱ الی ۶

کد سند الکترونیکی:

عنوان	تهیه‌کننده	کارشناس‌کیفیت مجموعه	مدیر/ مسئول مربوطه	نماینده ‌مدیریت مجموعه	دبیرخانه تعالی سازمانی	مالک ‌فرآیند (مدیر ارشد مجموعه)
نام و نام خانوادگی					محل مهر دبیرخانه
سمت	مسئول دبیرخانه نظام آراستگی محیط کار	—	—	—		—
تاریخ
امضاء

همکار گرامی:

• کلیه مدارک تحت کنترل دبیرخانه تعالی سازمانی می‌باشد لذا هرگونه تغییر، تهیه وتوزیع باید با هماهنگی دبیرخانه صورت گیرد.
• مسولیت هرگونه تخطی از مسیر، مقررات و شرایط این مستند بر عهده امضاء کنندگان فوق می باشد.

فهرست تغییرات
شماره ویرایش	تاریخ ویرایش	صفحات ویرایش  شده	خلاصه تغییرات داده شده

• هدف:

ارائه رویه‌ای به منظور شفاف سازی و تشریح مراحل نظافت و پاکیزگی عمومی و حصول اطمینان از رعایت اصل S3 در نظام آراستگی مجموعه‌ها می‌باشد.

• دامنه کاربرد:

این روش اجرایی در کلیه سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه، مناطق و ستاد — کاربرد دارد.

• اصطلاحات و تعاریف:
• مجموعه: به یکی از سه حالت معاونت (یا حوزه جناب —) یا منطقه یا سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه —- اطلاق می‌شود.
• کارگروه اجرایی: کارگروه اجرایی نظام آراستگی محیط کار مطابق نظامنامه تعالی سازمانی —-.
• واحد: به بخش‌های مختلف یک مجموعه (معاونت/ منطقه/ سازمان) هستند که توسط تحت سرپرستی مدیریت ارشد آن مجموعه قرار دارند. هر واحد یک نماینده در کارگروه اجرایی خواهد داشت.
• مسئولیت‌ها:

مسئولیت حسن اجرای این روش‌اجرایی، در کلیه مجموعه‌ها بر عهده کارگروه‌های نظام آراستگی است. مسئولیت اجرایی این دستورالعمل به عهده خدمات عمومی مجموعه‌ها است.

• شرح روش:
  • ضوابط نظافت و پاکیزگی‌:

الزامات نظام آراستگی در حوزه‌های مختلف ۵S طی دستورالعمل‌های آراستگی در حوزه‌های مختلف (شماره‌هایIN-102-301 تا IN-102-305) به واحدهای مرتبط اطلاع رسانی می‌گردد. اقدامات خاص در حوزه نظافت و پاکیزگی (S₃) توسط کلیه کارکنان و مسئولین مربوطه به شرح ذیل انجام می‌گردد:

• در ابتدا یا انتهای زمان کاری میزهای کار می‌بایست توسط نیروهای خدمات با تنظیف پاکسازی گردد.
• وسایل جانبی از قبیل کامپیوتر و غیره به صورت ماهیانه توسط پرسنل خدماتی، پاکسازی گردد و برای رایانه در صورت نیاز از اسپری مخصوص استفاده شود.
• خدمات عمومی و نظافتی در محیط اداری جهت یکسان سازی فعالیتهای نظافت وپاکیزگی محیط کار طبق جدول یک می‌باشد.
• برنامه‌زمانبندی نظافت و پاکیزه‌سازی توسط مسئولین مربوطه بر اساس جدول دو می‌باشد.
• سطل‌های زباله باید در هر مکان که قرار می‌گیرند به وسیله یک تابلو محل آنها برای افراد از دور مشخص شده باشد.
• برای رعایت مسائل بهداشتی این سطل‌های زباله باید دارای درب و کیسه زباله باشند.
• سطل‌های زباله بزرگتر جهت جابجایی و تخلیه چرخ دار باشند.
• در این مرحله بهتر است فرهنگ تفکیک زباله‌ها از ترویج شود. بدین ترتیب که حتما از سطل‌های زباله که قابلیت تفکیک زباله را داشته و یا سطل‌های مخصوص کاغذ باطله در محوطه اداری استفاده گردد.
• برنامه‌های نظافت و پاکسازی تا حد امکان باید در زمانی که کارکنان در محیط حضور ندارند، انجام پذیرد.
• استفاده از لوازم حفاظت فردی در هنگام عملیات نظافت، الزامی است.
• استفاده از کیسه زباله در سرویس‌های بهداشتی الزامی بوده و تعویض و یا تخلیه آنها در پایان هر شیفت کاری می‌بایست صورت پذیرد.
• سرویس بهداشتی بانوان از اقایان جدا باشد و سرویس بانوان توسط نیروی خدماتی خانم اجرا شود.

 

جدول ۱- خدمات عمومی و نظافتی در محیط اداری

ردیف	عنوان فعالیت	شرح استاندارد
۱	گردگیری تجهیزات و ملزومات اداری شامل میزها، قفسه‌ها، صندلی ها و کمدها وکامپیوترها	گردگیری بایستی بصورتی انجام گیرد که ۱-به کارکرد دستگاه‌ها لطمه وارد نشود. ۲- پس از تمیزکاری ترتیب دستگاه‌ها حفظ شود. ۳- آثار رطوبت روی دستگاه‌ها باقی نمانده و روی وسایل لک نیفتد. ۴- نکات ایمنی مربوط به دستگاه و فرد تمیز کننده در هنگام گردگیری رعایت شود. ۵- دستگاه‌ها همیشه تمیز نگه داشته شود. ۶-  گردگیری خارج از زمان کار فعال انجام شود بگونه ای که لطمه‌ای به ارائه خدمات واحد مربوطه وارد نشود.۷ – در صورت اعلام واحد مبنی بر تمیزکاری ضروری، (در اثر اتفاقات پیش بینی نشده) اقدامات لازم صورت گیرد.
۲	جابجایی و مرتب کردن وسایل و ملزومات اداری	۱- مرتب کردن وسایل براساس نظر سرپرست واحد انجام شود. ۲- درهنگام مرتب‌سازی سلامت دستگاه‌ها حفظ شود. ۳-  مرتب‌سازی خللی در ارائه خدمت ایجاد ننماید.
۳	نظافت وشستشوی موکت وفرش	۱- نظافت وشستشوی انواع فرش وموکت سالانه و به تشخیص سرپرست واحد انجام می‌شود. ۲- مکان شستشور را کارگروه آراستگی تعیین می‌نماید. ۳- باید به نحوی باشد تا لطمه‌ای به آنها وارد نشود.
۴	نظافت، شستشوی پرده کرکره و نصب مجدد آنها	۱- جابجایی پرده کرکره‌ها و انواع پرده پارچه‌ای در صورت لزوم بایستی با رعایت نکات فنی و بهداشتی انجام شود. ۲- نصب مجدد پرده‌ها و مرتب نمودن آنها لازم است.
۵	جارو کردن و تی کشیدن کف اتاق‌ها، راه پله‌ها، راهروها و تراس‌ها	۱-جاروکردن و تی کشیدن بایستی با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. ۲- فعالیت در زمانی انجام شود که اختلالی در امور جاری ایجاد ننماید. ۳- به لوازم و وسایل هنگام کار لطمه‌ای وارد نشود. ۳- محیط های تمیز شده در تمامی ساعات روز بایستی تمیز نگهداشته شود. ۴- نظافت باید به گونه‌ای باشد که در هیچ گوشه یا زاویه‌ای تجمع خاک یا سایر آلودگی‌ها  دیده نشود. ۵- باید سنگ فرشها, کف پوش‌ها و سرامیک‌ها نظافت وشستشو شوند.در هنگام شستشو از تابلوی هشداردهنده‌ی”کف لغزنده است” استفاده گردد.
۶	گردگیری ونظافت لوسترها,  چراغها, شیشه ها، کمد ها، درها، دیوارها، پنجره ها و کولرها, تابلوها	۱-نظافت موارد ذکر شده بایستی در فواصل زمانی مناسب انجام شود بگونه‌ای که در هر زمان تمیز باشد. ۲- تمیز کردن جدار درونی و بیرونی تمامی  شیشه های ساختمان های موضوع قرارداد  بایستی تواما انجام شود. ۳- رعایت نکات ایمنی وسایل در هنگام نظافت ضروری است.
۷	تامین لوازم دسترسی به نقاط مرتفع جهت نظافت	۱-لوازم مورد نیاز جهت دسترسی به نقاط مرتفع مانند پنجره‌ها و شیشه‌ها و لوسترها و  (مانند نردبان و …) آماده  شود. ۲- تعمیر و نگهداری لوازم بموقع انجام شود.
۸	تمیز کردن و رفع گیر مسیر فاضلاب وآبروها	۱-مسیر آبروها و فاضلاب‌ها در داخل و خارج ساختمان تمیز نگهداشته شود. ۲- در مواقع گرفتگی نسبت به رفع آن پس از اطلاع سرپرست واحد اقدام شود. ۳- لوازم مورد نیاز جهت رفع گرفتگی در اختیار نیروی کار قرار گیرد.۴- رفع گیر مسیرآبروها وفاضلاب‌ها باید بلافاصله پس از اطلاع، انجام گردد.

 

ردیف	عنوان فعالیت	شرح استاندارد
۹	جمع‌آوری و تخلیه زباله‌ها، ضدعفونی کردن سطل‌های زباله	۱- ظروف زباله پدالی به همراه پلاستیک زباله در محل مورد نظر و به تعداد کافی در دسترس قرار گیرد ۲- ظروف زباله بموقع جمع‌آوری و به محل تخلیه منتقل شود. ۳- حمل و نقل زباله خللی در ارائه خدمات ایجاد ننماید. ۴- ظروف زباله پس از تخلیه تمیز، ضدعفونی و خشک شده و به محل اولیه انتقال یابد. ۵- کلیه نکات بهداشتی در حمل و نقل و تخلیه زباله رعایت شود. (ازجمله جلوگیری از نشت شیرابه و …) ۶- در صورت اعلام نماینده واحد در جمع‌آوری زباله همکاری لازم صورت پذیرد ۷- پس از حمل زباله محل مورد نظر نظافت شود.
۱۰	گند زدایی وضد عفونی توالت‌ها،حمام‌ها و دستشویی‌ها	۱- کلیه توالت‌ها وحمام‌ها ودستشویی‌ها باید به طور مرتب وروزانه تمیز و با یکی از مواد ضدعفونی کننده مناسب گند‌زدایی گردد این امر باید در پایان ساعت کاری ومواقع لزوم انجام شود.۲- وسایل نظافت این محل‌ها باید از  وسایل نظافت داخل بخش‌ها و سایر اتاق‌ها مجزا باشد. ۳- محل شستشو ونگهداری وسایل نظافت اختصاصی بوده و شرایط بهداشتی برای آنها منظور گردد.۴-این قسمتها باید دارای تهویه مناسب بوده وجود هر گونه اشکال باید بلافاصله به مسئول واحد اطلاع داده شود. ۵- تمامی شیرها، سیفون‌ها و دوش‌ها میبایست جهت اطمینان از سالم بودن بطور روزانه چک شوند. ۶- از آسیب رسیدن به دیوارها، دستشویی‌ها و شیرآلات جلوگیری شود. ۷- پس از هر بار استفاده از حمام بایستی از باز بودن راه آبرو ویا فاضلاب اطمینان حاصل شود. ۸- بایستی به طور روزانه سالم بودن دستگیره در‌، دستشویی‌ها، حمام‌ها و توالت‌ها چک شود.درصورت وجود هر گونه ایراد یا خرابی بایستی موضوع بلافاصله به مسئول واحد گزارش شود وتا رفع کامل نقص پیگیری شود. ۹- در صورت وجود هر گونه آلودگی در کف‌، دیوارها یاسقف این قسمت‌ها باید بلافاصله نسبت به رفع آن و نظافت محل اقدام شود. ۱۰- مواد استفاده شده بایستی استاندارد باشند. ۱۱- تی‌ها در محل مخصوص نگهداری گردد. (محل یا اتاقی به عنوان اتاق تی‌شویی در نظر گرفته شود)
۱۱	جمع آوری نان‌های خشک وبردن آن به محل مربوطه	۱ – نان‌های خشک حاصل از سلف سرویس می‌بایست در ظرف‌های مشخص جمع‌آوری و در پایان هر روز  به محل مشخصی در اداره انتقال داده شود.
۱۲	شستشو و ضدعفونی نمودن تی‌ها بعد از هر بار استفاده	۱-تمامی تی‌های استفاده شده می‌بایست پس از استفاده با ساولون، وایتکس و ماده  شوینده شسته شود. ۲- تی‌های استفاده شده در سرویس‌ها نباید در بخش‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. ۳- تی‌های که به تشخیص ناظر یا مسئول واحد بخش مستهلک باشند بایستی بلا فاصله  تعویض شوند.
۱۳	روشن و خاموش کردن چراغ‌ها و سایر وسایل و تجهیزات روشنایی، حرارتی و برودتی و تهویه	۱- قبل از شروع شیفت‌های کاری چراغ‌ها و سایر وسایل گرمایش و سرمایش روشن و در هنگام اتمام شیفت کاری چک کردن خاموشی چراغ‌ها و وسایل دیگر خاموش شود.
۱۴	همکاری هنگام سمپاشی واحدها	۱- در صورت اعلام واحد جهت سم پاشی همکاری لازم صورت گیرد.
۱۵	برف روبی محل‌های رفت و آمد محوطه وبام‌ها و رفع گیر ناودان‌ها	۱- باید نخاله‌های ساختمانی و برگ و خاشاک از پشت بام‌ها جمع‌آوری شود. ۲- باید موانع مسیر ناودان‌ها رفع شود.

 

 

ردیف	عنوان فعالیت	شرح استاندارد
۱۶	نظافت محوطه (وکلیه فضاهای فاقد سقف و بدون پوشش)	۱- نظافت محوطه باید حداقل یک ساعت قبل از شیفت کاری باتمام برسد. ۲-  امور فوق بدون ایجاد سرو صدا و ایجاد مانع بر سر راه انجام وظیفه کارکنان انجام گیرد. ۲- رنگ‌آمیزی بلوک‌ها و پایه‌های روشنایی محوطه در صورت نیاز و اعلام باید در اسرع وقت انجام گیرد. ۳-  جمع‌آوری زباله از داخل نهرها و آبروها مرتبا انجام گیرد. ۴- تمیز کردن و رفع گیر فواره‌ها و آب پاش‌ها۵٫ – خالی کردن آب داخل حوض‌ها و حوضچه‌ها در مواقع لازم. ۶- پاک سازی محوطه و سطوح داخلی و خارجی دیوارها از اطلاعیه‌ها و اعلامیه‌های نصب شده در زمان‌های مناسب۷- نصب پرچم و سایر وسایل تزئینی جهت اعیاد و مراسم دینی، مذهبی و فرهنگی
۱۷	جمع‌آوری ضایعات از جمله نخاله‌های ساختمانی ناشی از عملیات ساختمانی	۱-باید نخاله‌ها در یک نقطه مشخص جهت حمل به خارج از سازمان جمع‌آوری شود. ۲- باید همکاری لازم در بارگیری نخاله‌ها انجام شود.
۱۸	همکاری در عملیات اطفای حریق	۱- بایددرزمان بروز حریق یا انفجار درساختمان نزدیکترین هشدار دهنـــــده را فعال سازد . ۲-  باید در خارج کردن افراد هنگام بروز حریق یا انفجار ویا سایر رخدادها همکاری نماید.
۱۹	نظافت محل پذیرایی در هنگام برگزاری مراسم, جلسات و کنفرانسها	۱- قبل  از برگزاری مراسم محل برگزاری بایستی کاملا تمییز مرتب شود. ۲- پس از اتمام مراسم  محل برگزاری بایستی تمییز ومرتب شود. ۳- در صورت نیاز به تزئینات هنگام برگزاری مراسم  باید همکاری لازم صورت پذیرد.
۲۰	حمل و نقل و جابجایی اثاثیه، لوازم، ملزومات و تجهیزات اداری مربوطه به دستگاه	۱-باید وسایل،اثاثیه و اموال از وسائط نقلیه تخلیه شودو به محل مربو طــــــــــه منتقل شود.  ۲- بارگیری وسائط نقلیه از انبارها به محل استقرار جدید یا به انبار و یا حمل و نقل باید با نظارت امین اموال صورت پذیرد.
۲۱	الزام در دارا بودن کارت بهداشتی پرسنل آبدارخانه ، رستوران و آشپزخانه	۱-کلیه نیروهای بکارگیری شده باید دارای کارت بهداشتی معتبر باشد.
۲۲	الزام در حضور در دوره‌های آموزشی تعیین شده	کلیه افراد بکارگیری شده بایستی آموزش کافی ومتناسب با ا نجام وظایف خود را پیش از شروع به فعالیت ویا درحین فعالیت با تشخیص سازمان یا واحد  بگذرانند ازجمله: ۱- آشنایی با اصول اطفای حریق  ۲- ضدعفونی اتاق‌ها و وسایل ۳- جمع‌آوری و انتقال زباله‌های عفونی
۲۳	الزام در آراستگی ظاهری	۱-دارابودن شرایط بهداشت شخصی و آراستگی ظاهری, داشتن برخورد مناسب ,دارابودن تابلو شناسایی شامل نام خانوادگی، واحد کاری و سمت مشخص باشد. (مطابق فرمت ابلاغی)

 

• برنامه نظافت و پاکیزگی:

کارگروه نظام آراستگی در ابتدای هر سال اقدام به برنامه ریزی عملیات نظافت و پاکیزگی هر یک از مجموعه‌ها طی فرم برنامه زمانبندی نظافت و پاکیزگی به شماره FR-102-314  مینمایند. این برنامه‌ریزی بر اساس جدول ۲ و شرایط ساختمان‌ها و زیرساخت‌های مجموعه خواهد بود که پس از تهیه به واحد اداری و خدمات عمومی ابلاغ میگردد. پس از سررسید هر یک از برنامه‌ها مسئول مربوطه اقدامات لازم را اجرا نموده و نتایج را در فرم مذکور ثبت مینماید. کارگروه و ممیزان مسئولیت نظارت بر اجرای صحیح آن را بر عهده دارند.

 

جدول ۲- برنامه‌زمانبندی نظافت و پاکیزه‌سازی

ردیف	محل مورد نظافت	دوره نظافت	نام اپراتور	توضیحات
۱	تمیز کردن میزهای کار	روزانه	خدمات	با دستمال مخصوص و تمیز کننده سطوح
۲	سرویس‌های بهداشتی	روزانه	خدمات	با آب و  شوینده مناسب به کمک فرچه مخصوص
۳	تمیز کردن کف اتاق‌ها و راهرو و سالن‌ها	روزانه	خدمات	تی مربوطه پس از اتمام کار،کاملا شسته و خشک شود
۴	شستشوی لباس فرم	هفتگی	خود پرسنل
۵	جرم زدایی سرویس‌های بهداشتی	ماهانه	خدمات	با جوهر نمک و پودر شوینده
۶	گند زدائی سرویسهای بهداشتی	ماهانه	خدمات	با استفاده از پرکلرین و  وایتکس مطابق دستورالعمل سازنده
۷	شستشوی دستگاه آب سرد و گرم	ماهانه	خدمات	جداسازی قطعات قابل شستشو و شستشو با پاک کننده
۸	تمیز کردن رایانه و لوازم جانبی	سه ماهه	خدمات	با اسپری و دستمال مخصوص
۹	تمیز کردن پارتیشن‌ها و کمدها و سطح بیرونی زونکن‌ها	سه ماهه	خدمات	با دستمال مرطوب
۱۰	تمیز کردن شیشه‌ها و روشنایی‌ها و سیستم‌‌های گرمایشی و سرمایشی	سه ماهه	خدمات	شیشه پاک کن و روزنامه
۱۱	گندزائی و شستشوی داخل یخچال	سه ماهه	خدمات	با استفاده از جوش شیرین
۱۲	تمیز کردن درب‌ها	سه ماهه	خدمات
۱۳	تمیز کردن چوب لباسی‌ها	۶  ماهه	خدمات
۱۴	غبار روبی و گردگیری سقف‌ها	۶ ماهه	خدمات	با جاروی سقفی و قبل از تمیز کاری سطوح اتاق‌ها
۱۵	شستشوی فرش‌ها و موکت‌های نمازخانه	سالانه	خدمات
۱۶	شستشوی پرده‌ها	سالانه	خدمات
۱۷	سمپاشی آبدارخانه	۶ ماهه	خدمات
۱۸	تمیز کردن سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی	۶ ماهه	خدمات	با توجه به نوع سیستم و دستورالعمل‌های سازنده

 

• مراجع:
• دستورالعمل حوزه‌های مختلف به شماره‌های    IN-102-301  الی IN-102-305

 

• پیوست‌ها:
• برنامه زمانبندی نظافت و پاکیزگی به شماره                          FR-102-314