چهارمین S از ۵S – اجرای استانداردسازی
چهارمین s در ۵s اجرای استانداردسازی یا Seiketsu است. به زبان ساده، پاکیزه سازی به معنای اجرای استاندارد سازی وضعیت حاصل از سه s قبلی است.
اهدف اجرای استاندارد سازی
- حفظ و نگهداری تمیزی و نظم و ترتیب
- جلوگیری از انجام عملیات نامناسب و نادرست
- ایجاد سهولت در تشخیص نابهنجاری‌ها و بی‌قاعدگی‌ها
- اجرای استاندارد سازی فعالیتها و اقدامات صحیح و مناسب
- تعریف برنامه زمانی منظم برای انجام مراحل قبلی(ساماندهی، مرتب سازی، پاکیزه سازی)
اهداف اجرای استاندارد سازی
- قواعد مربوط به نگهداری اقلام را تعیین کنید.
- بازرسی‌های نگهداری پیشگیرانه را برقرار کنید.
- روش‌های اجرایی تمیز کاری را به اجرا درآورید.
- دوره زمانی تکرار روش‌های اجرایی تمیزکاری را تعیین کنید.
اقداماتی جهت اجرای استاندارد سازی
کدگذاری رنگی
این اقدامات عبارت است از: علامت گذاری رنگی اقلام مختلف یا محل نگهداری آنها جهت تفکیک و تشخیص سریع و آسان لوازم مورد نیاز مانند: لوله‌ها، سیمها، ابزار‌ها، قفسه‌ها و …
خطاناپذیری سازی(پوکایوکه)
این روش را ژاپنی‌ها بسط و توسعه دادند و به مفهوم به کارگیری روش‌ها و فنونی برای از بین بردن یا کاهش احتمال بروز خطا و اشتباه‌ها و نقص‌ها می‌باشد.
پوکایوکه چیست؟
در مورد اشتباهات دو نگرش وجود دارد:
- اشتباهات اجتناب ناپذیرند و شما باید بیاموزید چگونه با آنها زندگی کنید.
- اشتباهات می‌توانند و باید حذف شوند.
بر اساس قانون مورفی که بیان می کند: ” هرآنچه می‌تواند به درستی انجام نشود سرانجام زمانی به اشتباه انجام خواهد شد”.
باید در فرایندهای کاری اصلاحات انجام دهیم تا امکان ایجاد اشتباه در آن فرایند به حداقل برسد. همه ما در زندگی روزمره با چنین سیستم‌هایی سر و کار داریم مانند: سوکت مخصوص پریز تلفن جهت جلوگیری از اتصال اشتباهی تلفن به پریز، برق‌های زمان دار راهروهای ورودی آپارتمان‌ها جهت جلوگیری از روشن ماندن آنها در صورت فراموشی افراد، درهای دارای جک مخصوص جهت بسته شدن به صورت خودکار، نازل بنزین که در صورت پر شدن بانک به طور خودکار قطع می‌کند و امکان سرریز و تلف شدن بنزین از بین می‌رود، خودرویی که بدون بستن کمربند روشن نمی‌شود، خودرویی که بعد از زمان مشخصی به طور خودکاربه حالت قفل دزدگیر می‌رود و …
مهار سیمها و کابلها
بستن قرار دادن سیمها و کابل‌های موجود در محیط کاری در وضعیت یا مکان مناسب به طوری که امکان قطع یا بریدگی یا برخورد افراد با آنها وجود نداشته باشد.
علائم بصری:
تکنیکی برای قادر ساختن افراد به پیروی از قواعد به نحو آسان و تفکیک وضعیت‌های عادی و غیر عادی به کمک شکل و تصویر. برخی از این نشانه‌ها به علائم راهنمایی و رانندگی شباهت دارد.
برگه‌های بررسی برای پایش بی‌نظمی‌ها
برگه‌های بررسی به منظور کسب اطمینان از اینکه وضعیت عادی و مرتب است و نیز این که در فواصل زمانی منظم پایش می‌شود به کار می‌رود. عملیات بررسی وضعیت باید بدون خطر دارای کیفیت و با صرف حداقل تلاش در کوتاه ترین زمان ممکن صورت پذیرد.
کنترل دیداری مهم ترین رکن اجرای استانداردسازی است. رعایت موارد زیر برای کنترل دیداری الزامی است:
- از فاصله دور قابل خواندن و یا تشخیص باشد.
- از برچسب برای شناسایی اقلام استفاده کنید.
- علائم بصری را طوری به کار بگیرید که هر کس بتواند تشخیص دهد که چه چیزی یا چه کاری درست یا نادرست است.
- برای همه قابل فهم و اجرا باشد.
- به کارگیری آنها محل کار را زیبا ترو منظم تر کند.
- همه افراد باید به رعایت و اجرای علائم بصری پایبند و متعهد شوند و حتی اگر یک نفر هم به هر دلیلی از آنها تخطی کند این امر برای دیگران نیز عادی می‌شود و این علائم ارزش اعتبار خود را از دست خواهند داد.
فنگ شویی چیست؟
فنگشویی، هنر باستانی شرق برای ترویج سلامت سعادت انرژی و شور و اشتیاق از طریق چیدمان صحیح اشیاء و دکور مناسب است. هدف فنگ شویی در مجموعه خلق حس هماهنگی در خانه فرد و در نتیجه در زندگی اوست. در زندگی روزمره فراموش می‌کنیم که ما فرزندان طبیعت هستیم زیرا انسان می‌تواند عمیقاً از سوی محیط اطرافش تحت تاثیر قرار بگیرد، چه مثبت و چه منفی. کمک می‌کند تا فقط موقعیت‌های مثبت ذهنی و شانس خوب درون محیط شخصیتان خلق شود.
یک هنر شهودی است که حس هارمونی در آن بسیار مهم است و شما با چند اصلاح کوچک در چیدمان منزلتان می‌توانید انرژی‌ها را با خود هماهنگ کنید. این یک نظریه آرمانی نیست بلکه روشی است که سودمندی آن در طول قرن‌ها ثابت شده است. فنگ شویی یعنی هنر ایجاد تعادل هماهنگی در جریان طبیعی انرژی‌های پیرامونمان تا در زندگیمان تاثیراتی سودمند پدید آوریم. انباشتگی زمانی ایجاد می‌شود که انرژی وجودتان راکد و ایستاست. انرژی جودتان نیز زمانی راکد و ایستا می‌شود که انباشتگی به وجود آمده است. با حذف اشیای غیر لازم خود، زندگیتان را تنظیم کنید تا شاهد تجدید حیات و جریان انرژی و فوران نیرو در رگ‌های زندگیتان باشید. دلیل تاثیر پالایش انباشتگی این است که، هنگامی که جهان بیرونتان را منظم می‌سازید در درونتان نیز دگرگونی‌هایی پدید می‌آید. خانه و محیط کاری ما نمای بیرونی چیزی است که در درونمان می‌گذرد.
منبع: کتاب نظام آراستگی محیط کار۵s
نویسنده: مهندس ناصر طاعتی
