باید توجه داشت که جهت پیاده سازی سیستم نگهداری خودگردان تجهیزات A.M با استفاده از اصول پنج گانه نظام مدیریتی آراستگی ۵S ، همواره تحقق اهداف بر پایه پرسنل فعال و مشتاق استوار است و با خلق بهره بردار ماهر و پرسنلی شایسته از طریق آموزش‌های مستمر رسیدن به اهداف این رکن دستیافتنی است.  سیستم نگهداری خودگردان تنها سپردن فعالیت حفاظت و نگهداری به اپراتور تولید/ بهره‌بردار تجهیز نمی‌باشد. لذا مهمترین بخش سیستم نگهداری خودگردان نظافت و تمیزکاری با هدف بازرسی است که یکی از اصلی ترین رکن نظام مدیریت آراستگی می‌باشد که بر پایه نظام ۵S  ژاپنی محقق می‌گردد.

جهت پیاده سازی سیستم نگهداری خودگردان باید توجه نمود که الگو و مدل مدیریتی در هر بخش از سازمانهای مختلف با توجه به شرایط آن محیط بایستی طراحی گردد. ولیکن اصول طراحی آن باید بر مبنای حفظ و رعایت اصول اولیه اصلی و پایه آن باشد. نظام مدیریت آراستگی سیستمی که برای بهینه‌سازی و آراستگی در محیط کار در سازمانهای پیشرو به کار گرفته می‌شود به مباحثی همچون انسان، ماشین و انسان، کار و انسان و محیط توجه به سزایی دارد. نظام ۵S  تلاش می‌نماید تا ارتباط منطقی و سالم بین انسان، ماشین و کار را پدید آورد  و تکنیکی است که به منظور ایجاد و حفظ فضای کیفیتی در یک سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ازاین رو نظام آراستگی ۵s به عنوان ضروری‌ترین نظام برای واحدهای صنعتی/ خدماتی جهت دستیابی به تولید با کیفیت، محیط کار با کیفیت و بر اساس فرهنگ سازمانی متعالی طرح ریزی شده است. با آنکه توصیفی ابتدایی ۵S  در ژاپن صورت گرفته ولی هر محیط و جامعه می‌تواند متناسب با فرهنگ اجتماعی و بومی خود را با آن تطبیق دهد. آنچه را که ژاپنی‌ها برای استفاده راحت‌تر و بهتر خود در محیط کار پیشنهاد می‌نماید علاوه بر کارایی و قابلیت‌های خاص خود با فرهنگ ملی و مذهبی ما نیز تطبیق کامل دارد. دین مبین اسلام بر پایه پاکی، نظافت و آراستگی استوار است. پاکیزگی و نظم دارای چنان اهمیتی است که بارها به آنها در احادیث تاکید شده است.

برای بقای اجراء و استقرار موفقیت آمیز سیستم نگهداری خودگردان و تعمیرات بهره ور فراگیر باید ارکان هشتگانه آن را به درستی مد نظر قرار داده و در جهت اجرا و عملیاتی کردن آنها کوشش نمود. در واقع ارکان هشتگانه سیستم نگهداری خودگردان و تعمیرات بهره ور فراگیر TMP مقدمات لازم و اولیه جهت اجرای یک سیستم بهینه نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر را فراهم می‌آورد. اولین اصل برقراری سیستم نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر پیاده سازی و اجرای اصول پنجگانه نظام آراستگی ۵s می‌باشد.

نظام مدیریت ۵S  برنامه مشارکتی همه جانبه کارکنان است. هدف اصلی این سیستم اصلاح شیوه مدیریت با همفکری و همکاری و همدلی همه کارکنان می‌باشد. این نظام در پیاده سازی سیستم نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر مربوط به نگهداری خودگردان نقش موثری را دارد و وقتی محیط کار آراسته نباشد مشکلات محیط مخفی مانده و پدیدار نمی‌گردد. نظافت و سازماندهی محیط کار به تیم‌های کاری کمک می‌کند تا مشکلات خود را مشاهده نمایند و  این نخستین گام است. برای اجرای ۵S  باید پنج اصل کلیدی آن را در نظر گرفت:

 اصل اول: سوا کردن

 مفهوم کلیدی این اصل مدیریت بر اولویتها برای رهایی از غیر ضروری‌ها با جداسازی و تفکیک ضروری ها از غیر ضروری ها و دور ریختن ضایعات است. همچنین سرویس و تعمیرات جزئی و برطرف ساختن نواقص ماشین‌آلات و تجهیزات در محیط کار جزئی از این اصل می‌باشد.

اصل دوم: سامان دادن

 مرتب چیدن ضروری‌ها و نتیجه اجرای این اصل یعنی ساماندهی محیط کار، رعایت نظم و ترتیب در استقرار و چیدمان صحیح ماشین آلات و ابزارها، جهت دستیابی سریع به آنها و جلوگیری از اتلاف وقت می‌باشد.

اصل سوم: سپیدی

 نظافت و پاکیزگی محل کار مفهوم کلیدی این اصل یعنی تمیز کردن شرایط کار و تجهیزات نفتی که هیچگونه گرد و غباری روی آنها دیده نشود. این معیار به همه چیز و همه کس و همه جا نسبت داده می‌شود. پاکیزگی یعنی پاکیزگی انسان، ماشین، ابزار، محیط کار و… این گام با گام سیستم نگهداری خودگردان به صورت تلفیقی توسط اعضای گروه خود کنترل سیستم ۵S / A.M یا بهره برداران واحدهای صنعتی/ خدماتی به اجرا در خواهد آمد.

اصل چهارم: استانداردسازی

  در حفظ وضعیت مطلوب برای داشتن وضعیت مطلوب استاندارد کردن روشها ضرورت دارد. اعضای گروه خود کنترل بهره‌برداران دستگاه‌ها تیم عملیاتی ۵S باید به مشورت با یکدیگر پرداخته و با همفکری استانداردهایی را به منظور نظافت، تمیز و مرتب نگه داشتن ماشین آلات تجهیزات و محل کار ایجاد نمایند. این استانداردها در گام سیستم نگهداری خودگردان اپراتور A.M با سایر استانداردهای موقتی و آزمایشی به صورت تلفیقی در آمده و پس از آن صحه گذاری روش کار با تأیید عملیاتی نمودن یک دوره زمانی کامل برای ماشین آلات / تجهیزات و محیط اطراف آنها به عنوان یک مرجع استاندارد کامل و جامع چند منظوره نظامی ۵S +A.M جهت استفاده اعضای گروه‌های کاری تدوین می‌گردد.

اصل پنجم: سازمان یافتگی و فرهنگ سازی و انضباط فردی

این اصل را باید یک روش زندگی دانست. نظم و انضباط فردی شامل پوشیدن لباس کار مخصوص در محیط کار، وقت شناسی، رعایت ادب و نزاکت، فداکاری نسبت به سازمان و پیروی از روشها و سیاستهای کاری سازمان و… است که گام‌های این اصل توسط کارگروه و اعضای تیم ۵S /A.M انجام می‌شود.

A.M رکن دوم نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیرTMP

 دومین رکن و اصل برقراری سیستم نگهداری خودگردان و تعمیرات بهره ور فراگیر پیاده سازی و اجرای سیستم نگهداری خودگردان یا خود کنترلی است. این اصل اپراتورها یا بهره‌برداران دستگاه‌ها را آماده می‌کند تا بتواند فعالیت‌های ساده نگهداری و تعمیرات ماشین آلات/ تجهیزات و محیط کار را خودشان انجام دهند. وظایف و مراحل اصلی نگهداری خودگردان عبارت است از:  آماده سازی پرسنل، نظافت اولیه ماشین آلات و محیط اطراف آنها، تعیین پارامترهای اندازه‌گیری، ثبت استانداردهای فعالیتهای آزمایشی انجام شده، کنترل دیداری و یا بازبینی کلی بازرسی خودجوش، استانداردسازی و خود مدیریتی برای اجرا و پیاده سازی سیستم نگهداری خودگردان نیاز به برقراری هفت گام کلیدی این رکن است که عبارت است از:

گام اول A.M

 بازدیدهای ظاهری، نظافت، آچارکشی و روانکاری و انجام تنظیمات مرتبط با ماشین آلات/ تجهیزات به همراه استمرار و حفظ نظام آراستگی محیط کار و تمیز نگه داشتن دائمی ماشین/ تجهیز و محیط اطراف آنها با مشارکت هر فرد مجری یا بهره بردار هر تجهیز.

گام دوم A.M

 حذف منابع ایجاد آلودگی و نقاطی که به سختی تمیز می‌گردد با شناسایی عامل مشکلات و شناسایی نقاط و محلهایی که تمیز کردن آنها دشوار است و نیز اتخاذ تدابیر لازم جهت رفع موانع و منابع ایجاد آلودگی.

گام سوم A.M

تدوین استانداردها، تدوین استانداردهای موقتی، شروطی و آزمایشی نگهداری خودگردان/ خودکنترلی اپراتوری ماشین آلات و تجهیزات و محیط کار.

گام چهارم A.M

بازبینی کلی سیستم کنترل بالینی کلی سیستم بر اساس استانداردهای موقتی و شروطی آزمایشی تدوین شده سیستم نگهداری خودگردان/  خود کنترلی اپراتوری A.M  ماشین آلات و تجهیزات و محیط کار.

گام پنجم A.M

تعیین استانداردهای مرجع  بررسی و بازنگری روشهای آزمایشی بر اساس استانداردهای موقتی و بهینه تدوین شده سیستم نگهداری خودگردان/ خودکنترلی اپراتوری ماشین آلات و تجهیزات محیط کار.

گام ششم A.M

حصول اطمینان از صحت استقرار- کنترل و نظارت با دیدگاه صحت اطمینان از استقرار مرتب و منظم بودن هر چه در جایگاه خود.

گام هفتم A.M

فرهنگ سازی با اعمال روشها و سیاست‌های اتخاذ شده برای فعالیت‌های بازدیدهای ظاهری، نظافت و تمیزکاری روانکاری و انجام تنظیمات مرتبط با ماشین آلات/ تجهیزات و وسایل، کارهای روتین روزمره برای حفظ محیط کار که نقطه شروع همه فعالیتهای بهبود به شمار می‌آید. نظافت محیط راهی برای از بین بردن موارد غیرضروری است. شناسایی نقاط نقص در دستگاه‌هایی که تمیز نگه داشته می‌شوند آسان تر خواهد بود هنگامی که سطحی تمیز باشد دیدن موارد غیر عادی مانند نشتی و پاره‌گی و خراش و سوراخ و دفرمه شدن آسان‌تر خواهد بود.

منبع: کتاب نقش ۵s در نگهداشت تجهیزات

 تالیف و تدوین: مهندس فاطمه کاردان

برای افزودن متن مورد نظرتان اینجا کلیک کنید